UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 20.04.2007r. Sąd Okręgowy w Elblągu oddalił powództwo Witolda Łady przeciwko Urszuli Orłowskiej-Budo o ochronę dóbr osobistych oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 645 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji.

Powód który domagał się od pozwanej naprawienia szkody wyrządzonej pomówieniem poprzez opublikowanie na łamach „Dziennika Elbląskiego" stosownego artykułu, w którym przeprosiłaby go za głoszenie pod jego adresem nieprawdziwych informacji, w tym oszczerstw, a pojawiły się prawdziwe informacje przedstawiające jego działania na rzecz członków spółdzielni oraz prezentujące ogrom pracy społecznej, której się poświęcał od wielu lat, jak również ukazano faktyczne dokonania Obywatelskiego Stowarzyszenia Uwłaszczeniowego w Elblągu w postaci zorganizowania dziesiątek zebrań o charakterze informacyjnym na terenie całego województwa oraz doprowadzenia do uchwalenia przez Radę Miasta Elbląga stosownych uchwal w sprawie uwłaszczenia mieszkańców. Ponadto domagał się zasądzenia od pozwanej na rzecz Domu dla Bezdomnych w Elblągu kwoty 5.000 zł tytułem „rekompensaty" za szkody wyrządzone powodowi. Powód przy tym sprecyzował treść oświadczenia jaka miała być opublikowana (k. 15-16 akt).

Pozwana Urszula Orłowska-Budo wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Elblągu z 13 stycznia 2006r. powództwo Witolda Łady zostało oddalone. Wyrok ten został -na  skutek  apelacji  powoda  -  uchylony  wyrokiem  Sądu

Apelacyjnego w Gdańsku z 24 października 2006r., a sprawa przekazana Sądowi Okręgowemu w Elblągu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu wyroku sądu II instancji wskazano, iż sąd orzekający nie ustalił jakie dobro osobiste zostało naruszone przez pozwaną, jak również winien po stosownym pouczeniu stron dopuścić i przeprowadzić zawnioskowane przez strony dowody, a następnie na podstawie oceny całokształtu materiału dowodowego ustalić stan faktyczny. Ocena stanu faktycznego winna obejmować ustalenie czy doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda, przy uwzględnieniu, że o dokonaniu naruszenia dobra osobistego decyduje obiektywna ocena konkretnych okoliczności.

Ponownie rozpoznając sprawę sąd I instancji ustalił, że powód Witold Lada był radnym Sejmiku Warmińsko-Mazurskiego oraz prezesem Obywatelskiego Stowarzyszenia Uwłaszczeniowego w Elblągu.

Stowarzyszenie to organizowało spotkania z mieszkańcami, w tym członkami Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" w Elblągu, których tematem były regulacje ustaw dotyczących spółdzielni mieszkaniowych oraz przekształcenia użytkowania wieczystego we własność.

Spółdzielnia Mieszkaniowa „Zakrzewo" w Elblągu pismem z 12 lutego 2003 r. zwróciła się do Prezydenta Miasta Elbląga o udzielenie bonifikaty przy ustalaniu wynagrodzenia z tytułu nabycia prawa własności działek będących w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni.

W dniu 17 lutego 2003 r. miało miejsce kolejne spotkanie członków Spółdzielni (w tym Witolda Łady) z Zarządem Spółdzielni w sprawie możliwości przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów na prawo własności. Prezes   Spółdzielni   poinformowała   wówczas   o   wniosku

skierowanym do Prezydenta Miasta Elbląga o udzielenie bonifikaty i pracach związanych z wyodrębnieniem lokali mieszkalnych.

W maju 2003 r. Witold Lada wystąpił z kolejnym listem otwartym do przewodniczącego Rady Miejskiej w Elblągu, w którym wnosił o wniesienie na obrady sesji Rady Miasta projektu uchwały o m.in. udzielenie bonifikaty przy sprzedaży nieruchomości stanowiących własność miasta Elbląga zajętych pod budownictwo mieszkaniowe na rzecz użytkownika wieczystego w wysokości 95% wartości nieruchomości ustalonej przez biegłego rzeczoznawcę majątkowego.

W dniu 27 czerwca 2003 r. została podjęta uchwała Zebrania Przedstawicieli Członków Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" w Elblągu, w której upoważniono zarząd Spółdzielni do kupna, w ramach posiadanych środków finansowych i po zasięgnięciu opinii Rady Nadzorczej Spółdzielni, prawa własności gruntów użytkowanych wieczyście przez Spółdzielnię z uwzględnieniem bonifikat udzielonych przez właścicieli gruntów, którym jest Gmina Miejska w Elblągu.

Obywatelskie Stowarzyszenie Uwłaszczeniowe w Elblągu organizowało spotkania z członkami elbląskich spółdzielni mieszkaniowych w tym zwracano się do tych, którzy w ostatnich miesiącach przekształcili spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu zapraszając do skorzystania z bezpłatnych wyjaśnień i porad w razie wątpliwości dotyczących treści umów.

W dniu 2 6 czerwca 2003 r. została podjęta uchwała Rady Miejskiej w Elblągu w sprawie udzielenia bonifikat od ceny sprzedaży nieruchomości gruntowych stanowiących własność Gminy Miasto Elbląg, w której wyrażono zgodę na udzielenie przez Prezydenta Miasta Elbląg bonifikat od ceny sprzedaży gminnych nieruchomości, jeżeli nieruchomość jest sprzedawana

spółdzielniom mieszkaniowym w związku z ustanowieniem na rzecz członków spółdzielni odrębnej własności lokalu lub z przeniesieniem na członków spółdzielni własności lokalu - w wysokości 8 0% różnicy pomiędzy wartością prawa własności nieruchomości a wartością jej prawa użytkowania wieczystego.

W dniu 14 lipca 2003r. zostało skierowane do poszczególnych członków spółdzielni pismo zawierające uchwałę Zarządu SM „Zakrzewo" dotyczącą przedmiotu odrębnej własności lokali, ze wskazaniem, że dane te mogą być udostępnione jedynie osobom wskazanym w przepisie art. 4 3 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, w związku z czym skierowano prośbę o dopilnowanie by nie trafiły w ręce osób, których nie dotyczyły.

Pismem z 2 8 listopada 2003r. zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" w Elblągu zwrócił się do Prezydenta Miasta Elbląga o przedstawienie warunków finansowych (kwot do zapłaty) w sprawie kupna prawa własności gruntów będących w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni, z uwzględnieniem uchwalonych przez Radę Miej ską bonifikat od ceny sprzedaży nieruchomości oraz możliwości rozłożenia należności na raty. W odpowiedzi na to pismo 15 grudnia 2003r. uzyskano informację, iż orientacyjna cena nabycia przez Spółdzielnię prawa własności nieruchomości wynosiłaby około 500.000 zł, przy czym wskazano, że w celu ustalenia ceny niezbędne jest wykonanie operatów szacunkowych poszczególnych nieruchomości.

W dniu 1 grudnia 2003r. Witold Lada wraz z innymi członkami Spółdzielni zwrócił się do zarządu Spółdzielni o bezpłatne wynajęcie sali na spotkanie z członkami Spółdzielni na 19 grudnia 2003r. Tematem spotkania miała być informacja na temat tego na jakim etapie i co spółdzielnia zrobiła, aby przekształcić mieszkania w pełną własność. Zarząd Spółdzielni udzielił negatywnej odpowiedzi, wskazując

na brak możliwości wynajęcia Sali zgodnie z harmonogramem działalności Spółdzielczego Domu Kultury.

W dniu 9 grudnia 2003r. Witold Lada zwrócił się do zarządu Spółdzielni o przekazanie na piśmie nazwisk 103 Przedstawicieli Członków w rozbiciu na poszczególne grupy (okręgi). Zarząd Spółdzielni zwrócił się do niego o określenie celu dla jakiego chce uzyskać tą listę, wskazując, że lista ta zawiera także adresy tych osób, a zarząd ujawniając ją mógłby się narazić na zarzut naruszenia przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. Witold Lada ponownie zgłosił się po tą listę 11 grudnia 20 02r., przy czym odmówiono mu jej udostępnienia, a następnie stwierdził, że skieruje sprawę do Prokuratury.

Zaproponowano mu rozmowę z zarządem Spółdzielni, ale oświadczył, że nie będzie rozmawiał, bo jest sam i zostanie zakrzyczany. Następnie Witold Lada zostawił swoje numery telefonów, by poinformować go czy następnego dnia otrzyma żądaną listę. W dniu 12 grudnia 2002 r. Witold Lada stawił się ponownie żądając udostępnienia nazwisk osób Przedstawicieli Członków bez adresów ich zamieszkania, ale odmówił podania celu udostępnienia tych materiałów i złożenia podpisu pod wnioskiem, zawierającym zobowiązanie do zachowania w tajemnicy uzyskanych danych osobowych.

W dniu 19 grudnia 2003r. zostało zorganizowane przez Obywatelskie Stowarzyszenie Uwłaszczeniowe w Elblągu zebranie członków spółdzielni w świetlicy działkowej przy ul. Szarych Szeregów na temat przekształcenia mieszkań w odrębną własność.

W dniu 22 grudnia 2003r. została podjęta uchwała Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" w Elblągu, w której przychylono się do koncepcji Zarządu Spółdzielni w sprawie odbycia w I kwartale 2004r. zebrań informacyjnych z członkami Spółdzielni na temat kosztów związanych z zakupem

prawa własności gruntów będących w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni, jak również postanowiono o podjęciu negocjacj i z władzami Gminy Miasta Elbląg w sprawie zróżnicowania odpłatności za tereny położone bezpośrednio pod budynkami oraz tereny poza budynkami zabudowane infrastrukturą towarzyszącą.

Pismem z 30 grudnia 2003r. Witold Lada skierował do zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" w Elblągu wniosek o przygotowanie dokumentacji związanej z przekształceniem jego lokatorskiego mieszkania spółdzielczego w odrębną własność z uwzględnieniem zasady, iż koszt przekształcenia nie może być wyższy niż 3% wartości rynkowej lokalu. W odpowiedzi wskazano, iż brak podstaw prawnych do uwzględnienia wniosku.

Pismami z 19 stycznia 2004r. Spółdzielnia Mieszkaniowa „Zakrzewo" w Elblągu zwróciła się do Prezydenta Miasta Elbląga, Przewodniczącego Rady Miejskiej w Elblągu oraz radnych zamieszkałych na osiedlu Zawada (Juliusza Dziewiałtowskiego-Gintowta, Andrzeja Tomczyńskiego, Jana Witkowskiego i Ryszarda Klima) o rozpatrzenie możliwości zwiększenia bonifikaty od ceny sprzedaży nieruchomości gruntowych stanowiących własność Gminy Miasta Elbląg i wsparcia działań spółdzielców mieszkających na osiedlu Zawada w dążeniu do nabycia tych gruntów na własność.

W dniu 19 lutego 2004r. została podjęta uchwała Rady Miasta w Elblągu zmieniająca uchwałę w sprawie udzielenia bonifikat od ceny sprzedaży nieruchomości gruntowych stanowiących własność Gminy Miasta Elbląg, w której wyrażono zgodę na udzielenie przez Prezydenta Miasta Elbląg bonifikat od ceny sprzedaży gminnych nieruchomości, jeżeli nieruchomość jest sprzedawana spółdzielniom mieszkaniowym w związku z ustanowieniem na rzecz członków spółdzielni odrębnej własności lokalu lub z przeniesieniem na członków

spółdzielni własności lokalu - w wysokości 90% różnicy pomiędzy wartością prawa własności nieruchomości a wartością jej prawa użytkowania wieczystego. Uchwała ta została podjęta na wniosek Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" w Elblągu oraz Elbląskiej Spółdzielni Mieszkaniowej „Sielanka" w Elblągu.

Witold Lada w wypowiedziach radiowych w Radiu-El w lutym 2004r. wskazywał, że żadna spółdzielnia nie wystąpiła z wnioskiem do Prezydenta o wykup nieruchomości, jak również sam nie wystąpił o dokonanie przekształcenia, gdyż Spółdzielnia Mieszkaniowa „Zakrzewo" hamuje ten proces - nie wykonując uchwały Zebrania przedstawicieli Członków z 27 czerwca. Te wypowiedzi Witolda Łady były prostowane przez Urszulę Orłowską-Budo w innym programie radiowym z 5 lutego 2004r. oraz programie telewizyjnym, gdzie informowano także o działaniach podejmowanych przez Spółdzielnię Mieszkaniową „Zakrzewo" w Elblągu zmierzających do przekształcenia poszczególnych praw do lokali.

W dniach od 16 lutego do 3 marca 2004r. Spółdzielnia Mieszkaniowa „Zakrzewo" w Elblągu organizowała spotkania z członkami w sprawie omówienia warunków finansowych możliwości wykupu przez Spółdzielnię od Gminy Miasta Elbląg prawa własności gruntów będących w użytkowaniu wieczystym.

W dniu 8 marca 2 00 4r, Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" w Elblągu podjęła uchwałę, w której upoważniła Zarząd spółdzielni do wystąpienia z wnioskiem do Gminy Miejskiej Elbląg o wykup gruntów będących we władaniu spółdzielni na prawach wieczystego użytkowania o powierzchni 18,7178 ha, z uwzględnieniem 90% bonifikaty, celem ustanowienia odrębnych własności mieszkaniowych.

Powód wielokrotnie kierował do Spółdzielni pisma związane z kwestią wykupu, oraz zwracał się ustnie o udzielenie stosownych informacji, działając w imieniu własnym oraz innych osób.

Pismem z 15 czerwca 2004r. Spółdzielnia Mieszkaniowa „Zakrzewo" w Elblągu poinformowała Witolda Ladę - w odpowiedzi na jego wcześniejsze pisma z 8, 14 i 15 czerwca ~ o ilości zatrudnionych pracowników, wysokości średniego uposażenia na pracownika (brutto), wysokości uposażenia członków zarządu (brutto), ilości członków Rady Nadzorczej w Spółdzielni, wysokości pobieranych diet, w tym przewodniczącego Rady Nadzorczej i sposobu naliczania diet, ilości posiedzeń Rady Nadzorczej, a odmówiono wskazania nazwisk pracowników - przedstawicieli na Zebranie Przedstawicieli Członków Spółdzielni oraz wynajmowania sali na potrzeby zebrań organizowanych przez Witolda Ladę.

W dniu 16 czerwca 2004r. członkowie Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność" Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" sporządzili skargę na działania Witolda Łady (radnego Sejmiku Samorządowego Województwa Warmińsko-Mazurskiego) do przewodniczącego sejmiku.

W dniu 19 lipca 2004r. zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" w Elblągu złożył do Prokuratury Rejonowej w Elblągu zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa ujawnienia informacji i działania na szkodę Spółdzielni przez Witolda Ladę. Postępowanie w tej sprawie zostało zakończone postanowieniem o odmowie wszczęcia dochodzenia z 10 sierpnia 2 004r. (zatwierdzonym 13 sierpnia 2004r. przez prokuratora Prokuratury Rejonowej w Elblągu), które zostało utrzymane w mocy postanowieniem Sądu Rejonowego w Elblągu z 30 grudnia 2004r.

W dniu 12 sierpnia 2004r. na łamach „Dziennika Elbląskiego" został opublikowany artykuł prasowy autorstwa Agaty Załuskiej pod tytułem „Radny do prokuratury". W treści tego artykułu wskazano, iż władze Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" skierowały do elbląskiej prokuratury doniesienie o popełnieniu przestępstwa przez jednego z nadzwyczaj aktywnych członków spółdzielni _ Witolda Ladę. Zamieszczono również wypowiedzi prezesa Spółdzielni - Urszuli Orłowskiej-Budo, która wskazała, iż „{.,.) ten Pan narobił już wiele złego (....)" 3l w piśmie do prokuratury znalazły się zarzuty dotyczące ujawniania informacji dotyczących spółdzielni i jej pracowników, które z racji ustawy o ochronie danych osobowych nie mogą być rozpowszechniane wśród osób trzecich, jak również naruszają dobra osobiste osób zatrudnionych w spółdzielni (uzyskuje informacje dotyczące np. zarobków pracowników, a następnie je ujawnia). Nadto wskazała, iż drugi z zarzutów dotyczył działania na szkodę spółdzielni, konkretnie nacisków, jakie wywierał, aby doprowadzić do wykupu gruntów po niekorzystnej cenie (próbował wywierać naciski, aby wykupić grunty, gdy bonifikata wynosiła 8 0 procent, podczas gdy zarząd Spółdzielni prowadził negocjacje o obniżenie ich ceny i zwiększenie bonifikaty), a trzeci z zarzutów dotyczył wprowadzania w błąd członków spółdzielni.

Treść tego artykułu prasowego została napisana przez Agatę Załuską, przy czym wypowiedzi poszczególnych osób nie były autoryzowane. Treść wypowiedzi Urszuli Orlowskiej-Budo była zapisywana przez dziennikarkę w trakcie rozmowy telefonicznej w postaci najważniejszych tez, a nie były to wypowiedzi dosłowne. Artykuł stanowił streszczenie rozmowy przeprowadzonej m.in. z Urszulą Orłowską-Budo. Dziennikarka nie sprawdzała w Prokuraturze czy spółdzielnia faktycznie złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Inicjatywa przygotowania   artykułu   prasowego   wyszła   ze   strony

dziennikarki (wskazującej, iż informacje na ten temat uzyskała na zebraniu zarządu NSZZ „Solidarność", która dzwoniła do Urszuli Orłowskiej-Budo, przy czym ta ostatnia udzielała odpowiedzi na zadane pytania, a nie miała wpływu na treść publikacji, z którą zapoznała się po jej opublikowaniu. Tytuł artykułu i dołączone do niego zdjęcie zostały opracowane przez redakcję gazety.

Witold Lada skierował do Sądu Rejonowego w Elblągu prywatny akt oskarżenia przeciwko Urszuli Orłowskiej-Budo, w którym zarzucał jej, że 12 sierpnia 2 0 04r. na łamach gazety „Dziennik Elbląski" w publikacji prasowej zawierającej autoryzowany wywiad z Urszulą Orłowską-Budo poprzez stwierdzenie, że Witold Lada działał na szkodę członków Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" w Elblągu, wprowadza w błąd członków tej że spółdzielni oraz ujawniając dane o wysokości wynagrodzeń członków zarządu tej spółdzielni i jej pracowników narusza przepisy o ochronie danych osobowych, pomówiła Witolda Ladę o takie postępowanie, które poniżyło go w opinii publicznej i naraziło na utratę zaufania potrzebnego do zajmowanego stanowiska radnego Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego oraz Prezesa Obywatelskiego Stowarzyszenia Uwłaszczeniowego w Elblągu. W wyniku przeprowadzonego postępowania karnego Urszula Orłowska-Budo została uniewinniona wyrokiem Sądu Rejonowego w Elblągu z 25 maja 2005r., który następnie został utrzymany w mocy wyrokiem Sadu Okręgowego w Elblągu z 21 października 2005r.

Obywatelskie Stowarzyszenie Uwłaszczeniowe w Elblągu na przełomie ostatnich 3-4 lat organizowało 4-5 spotkań z członkami spółdzielni. Na spotkania przychodzili członkowie spółdzielni, jak również osoby nie będące członkami spółdzielni. Informacje o zebraniach były wywieszane tam gdzie wywieszano ulotki. Zebrania te były prowadzone przez

 

Witolda Ladę, przy czym tłumaczono na nich zebranym o możliwości przekształcenia mieszkań z lokatorskich i własnościowych spółdzielczych na odrębną własność lokali, a w szczególności podawano jakie będą koszty przekształcenia, ile kosztuje wpis do księgi wieczystej i sporządzenie aktu notarialnego, przy czym wskazywano jaka była różnica między poszczególnymi rodzajami przekształceń. W trakcie tych zebrań wskazywano także jakie są średnie przeciętne wynagrodzenia danego pracownika spółdzielni, ale nie podawano imion i nazwisk tych osób. Witold Lada wskazywał także, że działania spółdzielni są nielegalne, gdyż chce przekształcić mieszkania za duża sumę na własnościowe spółdzielcze prawa do lokali, a nie na odrębną własność lokali, przy czym działanie spółdzielni stanowi zdzierstwo na spłatę kredytu, gdyż pieniądze nie idą do Skarbu Państwa. Witold Lada wskazywał również, iż w przypadku gdyby spółdzielnia chciała brać kredyt to nie musiałaby pytać o zgodę osób, które mają spółdzielcze prawa do lokali, a inaczej było w przypadku odrębnej własności lokali. Przekazywano także członkom spółdzielni informacje, że osoby, które mają odrębną własność lokali i nie mają czym zapłacić nie mogą być wyrzucone z mieszkania przez spółdzielnię.

Wiedza jaką poszczególne osoby uzyskiwały na tych spotkaniach sprowadzała się do informacji, że trzeba wziąć ze spółdzielni druk, który następnie należy wypełnić, a spółdzielnia ma obowiązek na żądanie członka przekształcić mieszkanie. W przypadku członków spółdzielni, którzy mieli spłacone wszystkie kredyty informowano ich, że mieszkania im się należą i nie muszą płacić żadnej kwoty, aby wykupić mieszkanie na własność, a żądanie od nich jakiejś dodatkowej kwoty jest niesprawiedliwe, ewentualnie powinna być to symboliczna   złotówka.   Wskazywano   także,   że   koszt

przekształcenia mieszkania to wydatek rzędu kilkuset złotych, do 1.500 zł, razem z kosztami związanymi z wykupem gruntu i sporządzenia aktu notarialnego. Przekazywano także członkom spółdzielni informacje, że w razie upadłości spółdzielni mieszkania mogą być sprzedane, a ludzie „pójdą na bruk". Witold Lada informował także członków spółdzielni, że gdy będą mieli mieszkania na własność to nie będą musieli za nic płacić. Wskazywał także, że rzeczoznawca nie musi dokonywać wyceny mieszkań.

Powód wiązał z treścią publikacji prasowej w „Dzienniku Elbląskim" swoje problemy z wyborami do Parlamentu oraz usunięciem go z partii (Ligi Polskich Rodzin). Pierwotnie miał startować w wyborach do Sejmu z pierwszego miejsca, ale zaproponowano mu piąte lub szóste miejsce tłumacząc to jego niepewną przeszłością, czy tym, że nie jest człowiekiem pewnym. Witold Lada startował także w wyborach samorządowych do sejmiku wojewódzkiego, przy czym zdobył drugą największą liczbę głosów na swojej liście wyborczej, co jednak nie starczyło, aby dostać się do sejmiku. Natomiast w 2 005 r. został wybrany na przewodniczącego swojej grupy członkowskiej w Spółdzielni Mieszkaniowej „Zakrzewo" w Elblągu.

Zaznaczył sąd I instancji, że powód dochodził ochrony swoich dóbr osobistych w postaci godności, dobrego imienia i czci, gdyż - jego zdaniem - pozwana dopuściła się względem niego pomówień i oszczerstw przez podanie do publicznej wiadomości informacji, że spółdzielnia złożyła zawiadomienie o popełnieniu przez niego przestępstwa, co zdaniem powoda w opinii publicznej było tożsame z nazwaniem go przestępcą i tak w konsekwencji był również odbierany. Podstaw prawnych roszczeń powoda należało w tej sytuacji upatrywać w treści przepisów art. 23 i 24 § 1 kc, przy czym ocenę w tym zakresie należało odnieść do treści materiału prasowego, w

którym   zostały   zamieszczone  wskazywane  przez  powoda okoliczności.

Przy wyjaśnianiu istoty każdego dobra osobistego, jak i jego naruszenia należy posługiwać się kryterium obiektywnym, odwołującym się do przyjętych w społeczeństwie ocen. W świetle kryterium nie sposób było natomiast uznać, iż działania pozwanej (sprowadzające się do wskazania w wypowiedzi dla „Dziennika Elbląskiego" - następnie opublikowanej - iż wobec powoda zostało złożone zawiadomienie o wszczęciu postępowania do Prokuratury) zmierzające do ustalenia czy powód dopuścił się czynu karalnego prowadziło do naruszenia jego dóbr osobistych, w szczególności wskazanych wyżej. Nie można bowiem z faktu złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa wyprowadzić wniosku o automatycznym naruszeniu dobra osobistego, jak również wskazanie tej okoliczności w materiale prasowym - w obiektywnym odczuciu nie może być uznane za naruszenie dobra osobistego. Nie było bowiem w ocenie Sądu Okręgowego dostatecznych przesłanek do utożsamiania faktu złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa i podania tego do wiadomości publicznej ze stwierdzeniem, że „powód jest przestępcą", a na takim rozumowaniu powód opierał swoje twierdzenia odnośnie naruszenia jego dóbr osobistych. Wbrew ocenie powoda nie było podstaw do uznania, iż obiektywnie w rozumieniu potocznym te pojęcia były tożsame i w konsekwencji prowadziły do naruszenia jego dóbr osobistych. Podkreślenia przy tym wymagało, iż pozwana nie miała żadnego wpływu na treść publikacji prasowej (zarówno na zamieszczone w tej treści swoje wypowiedzi - choć generalnie nie negowała, iż we wskazany w tej publikacji sposób przedstawiła zarzuty stawiane powodowi - jak również formę publikacji, miejsce

 

 

jej zamieszczenia, czy tytuł), gdyż nie umożliwiono jej autoryzowania wypowiedzi udzielonych dziennikarce.

Abstrahując od wskazanej wyżej oceny braku naruszenia dóbr osobistych powoda wskazać należy, iż nawet w razie odmiennej oceny prawnej w tym zakresie nie powstawała także odpowiedzialność cywilna pozwanej za naruszenie dóbr osobistych powoda. Warunkiem powstania cywilnoprawnej odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych jest bowiem także bezprawność tego naruszenia, przy czym w przepisie art. 24 § 1 kc ustanowione zostało domniemanie bezprawności naruszenia dobra osobistego.

Domniemanie to podlega obaleniu przez wykazanie uprawnienia do określonego działania. Podstawą oceny jest sprzeczność z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego. Bezprawnym jest przy tym każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających takie działanie. Do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych na ogół zalicza się m.in. działanie w obronie uzasadnionego interesu, czy działanie w ramach porządku prawnego, tj . działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa. Do tych ostatnich należy działanie organu spółdzielni polegające na złożeniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przez powoda w razie posiadania wiedzy pozwalającej na powzięcie uzasadnionych podejrzeń w tym zakresie (mieszczące się w ramach działania wskazanego w treści przepisu art. 304 § 1 kpk), jak również podanie tej okoliczności do publicznej wiadomości w przypadku zainteresowania mediów. Pozwanej nie można było więc postawić jakiegokolwiek zarzutu bezprawności działania wobec powoda.

 

 

 

 

 

 

Pozwana uzyskując informacje o niewłaściwych działaniach powoda działała także w ramach drugiej z okoliczności wyłączających bezprawność tj . w obronie uzasadnionego interesu. Jedyny obiektywnie weryfikowany zarzut stawiany powodowi w treści artykułu prasowego dotyczył kwestii związanych z ujawnianiem przez niego wysokości zarobków pracowników spółdzielni. Prawdziwość tego zarzutu nie została w toku postępowania wykazana w dostatecznym stopniu przez pozwaną, gdyż nie zostało potwierdzone, aby powód wskazywał imiennie wysokość zarobków konkretnych pracowników spółdzielni. Wypowiedź pozwanej miała jednak charakter ogólniejszy (pozwana wskazywała na ujawnienie przez powoda wysokości zarobków pracowników spółdzielni, a nie twierdziła, iż podaje zarobki konkretnych osób), która zawiązywała do nie kwestionowanego działania pozwanego (przedstawieniem średnich poszczególnych grup pracowników spółdzielni), a tym samym odzwierciedlała rzeczywistość. Natomiast ocena czy takie działania powoda stanowiły naruszenie przepisów ustawy o ochronie danych osobowych przekraczała uprawnienia stron, lecz uzasadniała działanie pozwanej jako członka zarządu spółdzielni do wystąpienia celem wyjaśnienia tych okoliczności przez powołane organy i działanie to mieściło się w obronie uzasadnionego interesu pracowników spółdzielni, a tym samym również podanie tych informacji do publicznej wiadomości nie nosiło znamion bezprawności.

2 kolei stwierdzenie pozwanej, iż powód działał na szkodę członków spółdzielni, gdyż zamierzał do doprowadzenia do wykupu gruntu po niekorzystnej cenie, miało charakter ocenny (w części dotyczącej działania na szkodę członków spółdzielni) i jako takie nie podlegało kwalifikacji w zakresie prawdziwości lub nieprawdziwości.

 

Również obiektywnie prawdziwy był zarzut pozwanej odnośnie wprowadzania przez powoda w błąd członków spółdzielni, co wyraźnie znajdowało potwierdzenie np. w fakcie, iż powód wskazywał członkom spółdzielni, że nie mogą zbyć spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, gdyż stanowi własność spółdzielni. Nadto szereg okoliczności, o których mówili przesłuchani świadkowie wskazywał także, iż powód - czy to z przyczyn związanych z nieznajomością prawa, czy na skutek umyślnych działań (np. poprzestając na wskazaniu nie obowiązującego stanu prawnego w zakresie przekształceń) - przedstawiał nieprawdziwe lub niepełne informacje odnośnie zasad przekształcania praw do lokali, zarówno odnośnie sposobów przekształceń, jak i ich warunków finansowych, co następnie wymagało prostowania tych informacji przez pracowników spółdzielni. Tym samym takie działania powoda obiektywnie można było oceniać w kategoriach wprowadzania w błąd członków spółdzielni i nie było podstaw, aby czynić pozwanej zarzut nieprawdziwości jej twierdzeń w tym zakresie.

W konsekwencji - zdaniem sądu I instancji konstruowane przez powoda roszczenia z tytułu naruszenia jego dóbr osobistych nie znajdowały uzasadnienia prawnego, a więc nie było przesłanek do uwzględnienia ich na podstawie przepisów art. 24 kc i art, 448 kc i powództwo podlegało oddaleniu.

0 kosztach postępowania orzeczono na podstawie przepisu art. 98 § 1 kpc.

Apelację  od  tego  rozstrzygnięcia  wywiódł  powód, zaskarżając wyrok w całości. Zarzucił:

Naruszenie  przepisów  prawa  mających  zastosowanie  w  tej sprawie, a w szczególności:

1. art. 2 4 kc poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 6 kc w

niniejszym postępowaniu; 2 . art. 272 kpc w zw. z art. 232 kpc poprzez zaniechanie

dopuszczenia  dowodu  z  konfrontacji  świadka  Urszuli

Orłowskiej-Budo  i  Agaty  Zaluskiej  wobec  wewnętrznej

sprzeczności zeznań obu świadków;

3. art. 365 kpc § 1 poprzez zaniechanie odniesienia się do
prawomocnego orzeczenia Sądu Rejonowego w Elblągu - sygn.
akt VIII K 277/04

a w konsekwencji

4.  naruszenie art. 328 § 2 kpc przez wybiórcze uzasadnienia
faktów jakie sad uznał za udowodnione i przyczyn dla
których  innym  dowodom  odmówił  wiarygodności  i  mocy
dowodowej,

5.  naruszenie art. 233 kpc w zw. z art. 316 kpc i 386 § 4
kpc poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów
przy  zaniechaniu  sięgania  do  akt  sprawy  karnej  i
odtworzenia  zapisu  nagrania  jakim  dysponował  świadek
Zbigniew Pąsik oraz nie przeprowadzeniu konfrontacji.

W skardze na powyższe wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi właściwemu do rozpoznania, zwrot kosztów postępowania i kosztów ewentualnego zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja  powoda  jest  uzasadniona  z  uwagi  na nieważność postępowania przed sądem I instancji, którą sąd