W czwartek - 18 marca 2004 o północy - upłynął ustawowy termin ogłoszenia przez gminy i starostwa listy działek podlegających z mocy prawa uwłaszczeniu na rzecz ich dotychczasowych wieczystych użytkowników.

Stosowne rozporządzenie Ministra Skarbu Państwa weszło w życie 18 grudnia 2003 roku. Do wydania tego rozporządzenia Min. S.P. zobowiązany został ustawą o ustroju rolnym z 11 kwietnia 2003r. Artykuł 15 tej ustawy głosi, że uwłaszczeni są z mocy prawa użytkownicy wieczyści działek (osoby fizyczne), którzy nabyli prawo użytkowania przed komunalizacją działek na rzecz gmin tj. przed 27 maja 1990 roku. Uwłaszczenie tych osób z mocy prawa nastąpiło z dniem 16 lipca 2003 roku.

Gminy zobowiązane są do potwierdzenia tego faktu wywieszeniem list tych działek, aby umożliwić dokonanie odpowiednich wpisów do ksiąg wieczystych. Ustawa nakazuje tę operację przeprowadzić bezpłatnie. Co prawda samo wywieszenie list lub ich nie wywieszenie nie ma wpływu na sam fakt uwłaszczenia, ale umieszczenie działki na liście jest ważne dla użytkownika ponieważ pozwala mu na bezpłatny wpis w księdze wieczystej.

Z wnioskiem o wpis nie występuje użytkownik wieczysty działki, ale starosta - jeśli działka była własnością Skarbu Państwa, wójt, burmistrz lub prezydent - jeśli działka należała do gminy.

Jeśli gmina lub starostwo dotychczas nie wykonały tego obowiązku, zainteresowane osoby mają jeszcze 30 dni na domaganie się, aby właściwy urząd włączył ich działkę na listę, dokonał ewentualnej korekty powierzchni, lokalizacji i innych danych działki. Wszelkie zastrzeżenia można więc składać do 18 kwietnia. Jeśli organy gminne lub starostwa stwarzają przeszkody pamiętajmy, że nadzór nad samorządem w myśl art. 171 Konstytucji sprawuje wojewoda i Premier. O tym co robić, jeśli gminy nie wywiązują się z nałożonych na nie obowiązków mówi art. 101 i 101a ustawy o samorządzie gminnym z 8 marca 1999 roku.

Wpierw należy zwrócić się pisemnie do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o wywieszenie listy, a jeśli wezwanie to zostanie zignorowane - należy złożyć do sądu administracyjnego instancji wojewódzkiej stosowną skargę. W późniejszym terminie uzyskany wyrok może być podstawą do wystąpienia na drogę postępowania karnego i cywilnego o odszkodowanie zarówno przeciw osobom pełniącym dany urząd jak i przeciw organom gminy.

Bezpłatnym uwłaszczeniem z mocy prawa nie są - na mocy ustawy o ustroju rolnym - objęte osoby prawne (spółdzielnie mieszkaniowe) będące użytkownikami wieczystymi, ani osoby, które nabyły prawo użytkowania po 27 maja 1990 roku.

Uwłaszczeniu podlegają tylko działki przeznaczone na cele mieszkalne lub rolne. Z dobrodziejstwa ustawy z 11 kwietnia 2003 roku nie mogą skorzystać też osoby, które wcześniej dostały decyzję o uwłaszczeniu na mocy ustawy z 4 września 1997 roku o przekształceniu użytkowania wieczystego w prawo własności. Nabycie własności na zasadach odpłatnych z bonifikatą pozostaje w mocy.

--------------------------------------------------------------------------------------- Tekst dzięki uprzejmości portalu internetowego www.bieszczady.info.pl